Od listopada 2023 roku trwa nieustająca fala ataków rebelientów Huti z Jemenu na Bliskim Wschodzie wymierzonych przeciwko statkom i żegludze.
Uprowadzenie zakładnicze MV GALAXY LEADER
Do niedawna uważano, że akty terroryzmu morskiego stanowią jedynie 2 % wszystkich ataków terrorystycznych na świecie. Od listopada 2023 roku ataki terrorystyczne na morzu wymierzone w transport morski będą stanowić znacznie większy udział procentowy w liczbie globalnych ataków terrorystycznych. Obserwując i analizując od ponad 15 lat bezpieczeństwo morskie i działania asymetryczne na morzu nie przypominam sobie żeby w jakimkolwiek roku doszło do tak wielu aktów terroryzmu wymierzonych w transport morski. Działania te, mają miejsce w najbardziej zagrożonym regionie na Bliskim Wschodzie i wiążą się z działaniami odwetowymi Izraela na Strefę Gazy po atakach terrorystów Hamasu na obywateli Izraela z dnia 7 października 2023 roku. Huti, którzy po raz pierwszy od wielu lat dokonali w dniu 19 listopada 2023 roku uprowadzenia samochodowca MV GALAXY LEADER na Morzu Czerwonym.
Jednostka płynęła bez ładunku z Korfez w Turcji do Pipavar w Indiach. Statek zarejestrowany pod banderą Bahamów jest własnością Ray Car Carriers z Wyspy Man, kontrolowanej przez izraelskiego potentata Abrahama Rami Ungara i obsługiwany przez japońskiego Nippona Yusena Kaishę (NYK). Załoga statku składa się z 25 osób. W skład, której wchodzą obywatele Bułgarii, Ukrainy, Filipin, Rumunii oraz Meksyku. Forma uprowadzenia statku, która wejdzie zapewne do historii bezpieczeństwa morskiego w zakresie uprowadzeń statków i ich załóg wskazuje, że tym razem nie mamy do czynienia z piratami, lecz z wyspecjalizowaną formacją zbrojną, która nie tylko posiada śmigłowce, ale także jest dobrze wyszkolona. Widać to w czasie desantu z użyciem śmigłowca Mi 18 oraz obranej taktyki abordażu.
Do uprowadzenia statku MV GALAXY LEADER przyznała się grupa rebeliantów Huti, znana również, jako Ansar Allah, która w 2014 roku obaliła tymczasowy rząd Jemenu pod przewodnictwem Abeda Rabbo Mansoura Hadiego w wyniku zamachu stanu. Houti prowadzą krwawą wojnę domową z obaloną administracją, która jest wspierana przez Arabię Saudyjską i kontrolują obecnie większość północnego Jemenu. Krótko po zdarzeniu medialnie udostępniono nagranie z uprowadzenia statku, które jednoznacznie potwierdziło, że tym razem nie mamy do czynienia z atakiem pirackim do których przyzwyczailiśmy się w tamtym rejonie. Intencją umieszczenia wideo była zapewne także demonstracja siły i pokazanie, jakim potencjałem oraz taktyką dysponują Huti, a także przekazanie przesłania, że właśnie ta nowa metoda działań, jaką jest uprowadzanie statków handlowych i załóg wchodzi do kanonu działań Jemeńczyków. Dotychczas znani byli z użycia na morzu latających dronów jednokierunkowych (dronów kamikaze) ale także dronów pływających wypełnionych materiałem wybuchowym („łodzi wybuchowych”). Co więcej bardzo niepokojące jest to w jakiej odległości (około 300 km) na północ od Jemenu doszło do tego zdarzenia. Cel ataku na statek należący do izraelskiego potentata Abrahama Rami Ungara przeprowadzony przez bojowników Huthi wspieranych przez Iran i często działających w jego interesie wskazywał jednoznacznie na działania skierowane przeciwko Izraelowi. Został on bardzo szybko potwierdzony przez rzecznika jemeńskich sił zbrojnych Huti -Yahya Sare’e. Zadeklarował on w swoim wystąpieniu, że jemeńskie siły zbrojne postąpią z załogą uprowadzonego statku zgodnie z „zasadami i wartościami religii islamskiej”. Dalej w swoim oświadczeniu deklarował, że „wszystkie statki należące do Izraela lub współpracujące z nim” staną się „uprawnionym celem ” jemeńskich sił zbrojnych do czasu „ustania agresji na Gazę”. Jednoznacznie cel działania Huti potwierdziły wymierzony w Izrael potwierdziły również te słowa w oświadczeniu: „Wzywamy wszystkie kraje, których obywatele pracują na Morzu Czerwonym, aby trzymały się z daleka od jakiejkolwiek pracy lub działalności związanej ze statkami izraelskimi lub należącymi do Izraela”.
Bardzo osobliwym zdarzeniem, był fakt, że załoga MV GALAXY LEADER została „hucznie powitana” w porcie Hodeidah w Jemenie gdzie jest przetrzymywana po zajęciu statku przez Huti. W materiale opublikowanym na X, dawniej Twitterze, widać dowódcę jemeńskiej marynarki wojennej, generała dywizji Muhammada Fadla Abdulnabi, który przemawia do zgromadzonych marynarzy na mostku, których twarze są zamazane. Generał za pośrednictwem tłumacza mówi do marynarzy:
„Witamy w Jemenie. Jesteście tutaj naszymi gośćmi. Uważamy całą załogę za Jemeńczyków. Cokolwiek chcecie, my to Wam przyniesiemy. Możecie uważać Jemen za swój własny kraj”. Abdulnadi deklarował w czasie nagrania, że marynarze będą traktowani zgodnie z „wartościami prawdziwej religii islamskiej, które nawołują do dobrego traktowania zatrzymanych, niezależnie od ich narodowości i religii”. Oczywiście nie należy wykluczać, iż robione to było jedynie w celach propagandowych, a załoga wcale nie musi być dobrze traktowana przez porywaczy.
Powyższe uprowadzenie statku MV GALAXY LEADER oraz załogi jest różne od innych uprowadzeń z którymi mieliśmy ostatnio do czynienia i były aktami piractwa morskiego nosi znamiona aktu terroryzmu morskiego dokonanego przez podmiot państwowy dla celów politycznych. Wydarzenie to weszło do historii terroryzmu morskiego obok innych uprowadzeń zakładniczych przez terrorystów statków: MV SANTA MARIA w 1961 roku, MV ACHILLE LAURO w 1985 roku, MV AVRASYJI w 1996 roku, MV CITY OF POROS w 1998 roku czy HSC KARTEPE w 2011 roku. Zgodnie z definicją terroryzmu morskiego jako użycie lub groźba użycia przemocy wobec jednostki pływającej (cywilnej bądź militarnej), pasażerów, załogi lub ładunku na niej znajdujących się, infrastruktury portowej lub platformy z pobudek politycznych. Huti wystosowali swoje żądania w kierunku Izraela i państw z nim kooperujących.
Uprowadzenie MV GALAXY LEADER spotkało się z dużym odzewem na świecie, jako rażące naruszenie swobody przepływu światowej floty i poważne zagrożenie dla handlu międzynarodowego. Kanały dyplomatyczne starają się doprowadzić do uwolnienia załogi. Rzecznik japońskiego rządu powiedział, że kraj apeluje do Houthi, prosząc jednocześnie o pomoc władze Arabii Saudyjskiej, Omanu i Iranu w celu podjęcia działań na rzecz szybkiego uwolnienia statku i jego załogi. Stany Zjednoczone i Wielka Brytania również potępiły porwanie, wzywając Houthi do natychmiastowego uwolnienia statku. Pomimo tego, że na statku nie było członków załogi narodowości izraelskiej wydaje się, że załoga może być jeszcze długo przetrzymywana, aby wywierać wpływ na Izrael, by zaprzestał wojny w Gazie. Oczywiście fakt przetrzymywania statku i załogi nie będzie miał żadnego większego znaczenia dla działań Izraela w strefie Gazy). Co całkowicie wpisuje się w deklaracje przywódców Houthi, którzy powiedzieli, że uwolnienie statku i jego załogi zostanie omówione, kiedy „Ameryka i Izrael przestaną zabijać Palestyńczyków w Gazie i będą dostarczać wodę, lekarstwa i żywność”. MV GALAXY LEADER i jego załoga stały się też atrakcjami turystycznymi w Jemenie i głównym programem transmisji na żywo umieszczanych w mediach społecznościowych.
Huti atakują statki z wykorzystaniem dronów latających
Drugą bardzo poważną formą działań bojowych Huti grożących żegludze pozostaje fakt, że od 19 października 2023 roku statki w tamtym rejonie były 22 razy ostrzeliwane z rejonu Jemenu dronami najprawdopodobniej SHAHED 136. Na szczęście w tym okresie jeszcze nie doszło do ofiar gdyż w większości drony nie trafiały bezpośrednio w statki lub były zestrzeliwane przez okręty, które operują w tamtym rejonie. Natomiast w dniu 23 grudnia 2023 roku u zachodniego wybrzeża Indii, został zaatakowany pływający pod banderą Liberii indyjski tankowiec MV CHEM PLUTO przewożący ropę naftową z Arabii Saudyjskiej. Pomimo trafienia tym razem dronem w statek i powstałego w wyniku wybuchu oraz pożaru z którym poradziła sobie 21 osobowa załoga złożona z 20 hindusów i 1 Wietnamczyka również obyło się bez ofiar i rannych. Statek przy wsparciu okrętu indyjskiego Coast Guardu udał się do portu Bombaj.
Później poinformowano o drugim także nieskutecznym ataku o 23 40 LT (według innych źródeł atak miał nastąpić o 18 00 LT), który miał miejsce 152 mil morskich od Al Duqm. W przypadku pierwszego ataku dron miał „wystrzelić flary” w kierunku statku. Flary miały wpaść do wody nie trafiając w jednostkę. Co do drugiego ataku nie przekazano szczegółów i jego charakter pozostaje niejasny. Załoga bezskutecznie wzywała pomoc i potem doszło do trzeciego ataku. W konsekwencji tego ostatniego ataku doszło do wybuchu na statku i wypalania w nim dziury w nadbudówce o długości 2 metrów. Warto przypomnieć, że w roku 2021 został zaatkowany dronami Huti inny tankowiec MT MERCER STREET gdy płynął z 27-osobową załogą, składająca się z obywateli rumuńskich, rosyjskich, chińskich, ukraińskich, filipińskich, gruzińskich i indyjskich. W ataku zginęły dwie osoby. Kapitan obywatel Rumunii orz obywatel brytyjski pochodzący z Fidżi będący członkiem uzbrojonego zespołu ochrony statku z brytyjskiej firmy Ambrey Risk. MT MERCER STREET był obsługiwany przez Zodiac Maritime, londyńską firmę należącą do izraelskiego Eyal Ofer, miliardera, magnata nieruchomości i żeglugi oraz filantropa. Analitycy wskazywali, że powyższy atak był dziełem Iranu przy wykorzystaniu Huti, którzy przyznali się do niego mógł dotyczyć jeszcze jednego ważnego gracza w tamtym rejonie Izraela i mógł był elementem „Wojny cieni” pomiędzy Izraelem i Iranem w walce która trwa z przerwami przez prawie całe stulecie. Warto dodać, że tego samego dnia gdy został zaatakowany MT MERCER STREET doszło także do ataku drona na inny tankowiec w pobliżu portu Jizan na Morzu Czerwonym w Arabii Saudyjskiej. Według świadków zdarzenia UAV uderzył w MT ALBERTA, ale nie doszło do żadnych znaczących szkód i nie zgłoszono żadnych ofiar.
Huti używają przeciwko statkom rakiet balistycznych
Huti do ostrzału statków pływających w tamtym rejonie użyli również rakiet balistycznych. Według Centralnego Dowództwa Stanów Zjednoczonych (Centcom) niszczyciel USS Carney 4 grudnia 2023 roku odpowiedział na wezwania pomocy z trzech statków udzielając im pomocy. USS Carney wykrył atak rakietami balistycznymi przeciw statkom przeprowadzony z kontrolowanych przez Huti obszarów Jemenu. Jednym z zaatakowanych statków był MV UNITY EXPLORER pływający pod banderą Bahamów i zarządzany przez Unity Maritime w Wielkiej Brytanii. Statek został zaatakowany o godzinie 09 15 LT. Pocisk uderzył w pobliżu jednostki MV UNITY EXPLORER nie czyniąc żadnych strat i ofiar. O godzinie 12:00 LT USS CARNEY zestrzelił drona lecącego w stronę MV UNITY EXPLORER. krótko po godzinie 12:35 LT MV UNITY EXPLORER wysłał sygnał MAYDAY informując, że został trafiony pociskiem balistycznym i doszło na jego pokładzie do niewielkich uszkodzeń. Tego samego dnia o godz.15:30LT został ostrzelany i trafiony rakietą kontenerowiec MV NUMBER 9 zarządzany przez Bernhard Schulte Ship w Wielkiej Brytanii. Przedstawiciel Bernhard Schulte Ship stwierdził w oświadczeniu: „ Nie ma doniesień o rannych ani zanieczyszczeniach, a statek obecnie pływa. Cała załoga na pokładzie jest zabezpieczona i bezpieczna. Firma dodała, że jej priorytetem jest ciągłe bezpieczeństwo załogi i statku” .
Ataki na oba statki zostały skomentowane także przez rzecznika Huti. Rzecznik wojskowy Houthi Yehya Sare’e zamieścił na platformie społecznościowej X (dawniej Twitter) informację, że to Huti przeprowadzili ataki na MV UNITY EXPLORER i MV NUMBER 9.
„Pierwszy izraelski statek został zaatakowany przez rakietę przeciw okrętową, podczas gdy drugi statek został zaatakowany przez drona morskiego ” – powiedział. Twierdzono, że oba statki stały się celem gdyż nie dostosowały się do ostrzeżeń sił morskich Huti i gróźb ze strony sił morskich Jemenu skierowanych przeciwko statkom należących do Izraela lub powiązanym z Izraelem by nie pływały po Morzu Czerwonym i Arabskim, dopóki konflikt izraelsko-Hamas będzie trwał w Gazie.
W dniu 15 grudnia 2023 roku siły morskie Huti po raz kolejny odpaliły dwie rakiety w kierunku międzynarodowych szlaków żeglugowych w cieśninie Bab el-Mandeb. Jeden z wystrzelonych pocisków trafił w kontenerowiec MV PALATIUM 3 pływający pod banderą Liberii na którym wybuchł pożar. Po wezwaniu pomocy statek otrzymał wsparcie i pomoc od załogi amerykańskiego USS MASON. Dodatkowo, w dniu 23 grudnia 2023 roku około godziny 20 00 LT Centralne Dowództwo Sił Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych (CENTCOM otrzymało raporty z dwóch innych statków na południowym Morzu Czerwonym o tym, że zostały zaatakowane. Tankowiec pływający pod norweską banderą MV BLAAMANEN zgłosił, że obok jego burty upadł jednokierunkowy dron szturmowy, nie zgłoszono żadnych obrażeń ani uszkodzeń. Również tego samego dnia Huti zaatakowali kolejny tankowiec MV SAIBABA, tankowiec pływający pod banderą Gabonu z załogą hinduską. Atak był skuteczny i jednostka została trafiona ale nikt z członków załogi nie doznał obrażeń.
Ataków statków z powietrza było znacznie więcej m.in. w dniu 28 grudnia 2023 roku okręt USS MASON (DDG 87) zestrzelił jednego drona i jedną przeciwokrętową rakietę balistyczną na południowym Morzu Czerwonym, które zostały wystrzelone przez Houthi między 17 45 a 1820 LT. Według amerykańskiego CENTCOM od 19 października 2023 roku do 28 grudnia 2023 roku Huti podjęli 22 ataki na statki z wykorzystaniem środków napadu powietrznego wymierzone w żeglugę międzynarodową . W ostatni dzień 2023 o godzinie 06 30 LT kontenerowiec MV MAERSK HANGZHOU po raz drugi drogą radiową wzywał pomocy w ciągu doby. Tym razem statek był zagrożony nie tylko z powietrza lecz także od strony morza. Kontenerowiec został zaatakowany przez cztery motorówki z bojownikami Huti chcącymi dokonać abordażu. Szybkie łodzie motorowe z uzbrojonymi bojownikami Huti wykorzystując taktykę roju podpływały do burt kontenerowca. Te typy statków ze względu na wysoką wolną burtę są trudne do przeprowadzenia abordażu. Członkowie zespołu uzbrojonej ochrony statku otworzyli ogień do atakujących. bezpieczeństwa i o wykorzystała uzbrojona ochrona znajdująca się na statku otwierając ogień do napastników. W tym czasie z wsparciem dla atakowanego statku pojawiły się dwa śmigłowce z USS EISENHOWER (CVN 69) i USS GRAVELY (DDG 107), które odpowiedziały na wezwanie pomocy MV MAERSK HANGZHO. W wyniku działań strzelców pokładowych śmigłowców obsługujących karabiny maszynowe trzy z atakujących łodzi zostały zatopione, a jednej udało się uciec. W wyniku wymiany ognia zginęło także 10 bojowników Huti. Nikt załogi statku nie został ranny i zabity. 2 stycznia 2024 roku następny ze statków zgłosił wybuchy upadających dronów spadających do morza w odległości od 1 Mm do 5 Mm od statku. Statek znajdował się w odległości 33 Mm od portu Assab w Erytrei.
Zdj. Uszkodzenia statku MT CHEM PLUTO po ataku dronów, źródło: ANI
Huti atakują statki dronami pływającymi – “łodziami wybuchowymi”
Huti sięgnęli także po “łodzie wybuchowe” WBIED, które są elementem kluczowym irańskiej doktryny morskiej https://www.thenationalnews.com/world/us-news/2024/01/04/houthi-drone-boat/. Choć prawdopodobnie ich łodzie są jeszcze sterowane radiowo RC i odbiegają technologicznie od tych, które ostatnio widzieliśmy na Ukrainie konsekwencje ataku na saudyjską fregatę Al Madinah w 2017 roku, gdy w wyniku wybuchu zginęły 2 osoby pokazują jak bardzo niebezpieczną bronią pozostają dla żeglugi. https://www.youtube.com/watch?v=EItzY0_VihY
Huti użyli potem jeszcze wielokrotnie WBIED m.in. atakując statki koalicji arabskiej na Morzu Czerwonym m.in. nieskutecznie w 2018 roku tankowiec w pobliżu Al-Hudajda. Huti, jako WBIED użyli w poprzednich atakach zmodyfikowanych 10-metrowych łodzi patrolowych produkowanych w ZEA, które zostały przekazanych jemeńskiej straży przybrzeżnej, a potem zostały zdobyte przez Huti podczas konfliktu w Jemenie. W użytych łodziach zastosowano hydraulicznego autopilota przymocowanego do przepustnicy umożliwiając sterowanie radiowe kursem i prędkością łodzi. Materiał wybuchowy umieszczony w łodzi pochodził z głowicy radzieckiego pocisku przeciw okrętowego oraz zapalnika ciśnieniowego i detonatora. Od czasu ataku na Al Medinah Huti stworzyli trzy nowe “łodzie wybuchowe” Tawfan-1, Tawfan-2 oraz Tawfan-3. Prawdopodobnie w 2020 roku doszło w omawianym rejonie do kilkakrotnego użycia WBIED przeciwko statkom. W dniu 19.05.2020 roku w odległości 97 Mm na południowy wschód od Al Mukalla w Jemenie został zaatakowany przez dwie łodzie pływający pod banderą brytyjską tankowiec MV STOLT APAL, gdy znajdował się na zachodnim pasie zalecanego przez społeczność międzynarodową korytarza tranzytowego (IRTC). Najprawdopodobniej jedna z łodzi była wypełniona ładunkiem wybuchowym i była prowadzona przez “zamachowca -samobójcę”. Łodź wskutek obrony statku wybuchła nie docierając do celu. Najprawdopodobniej WBIED zaatakował także MT BW RHINE w porcie w Jeddah w dniu 14 grudnia 2020 roku. W następstwie tego ataku port został zamknięty dla operacji na krótki czas. Zgłoszono, że tankowiec pływający pod banderą Singapuru został uderzony przez źródło zewnętrzne podczas wyładunku w terminalu naftowym w Jeddah, co miało być przyczyną wybuchu i pożaru na pokładzie statku. O pierwszym ataku z wykorzystaniem “łodzi wybuchowej”, o którym było naprawdę głośno świat dowiedział się przy okazji ataku niszczyciela USS Cole w 2000 roku, kiedy to łódź wypełniona 200-300 kg prowadzona przez członków Al Kaida zaatakował amerykański okręt i zabiła 17 marynarzy i raniła 39. Tamilskie Tygrysy LTTE, przeprowadziły, co najmniej dziesięć ataków samobójczych małymi łodziami na okręty wojenne Sri Lanki w latach 1990-2008. Późniejsze ataki Al Kaidy na MV LIMBURG, w którym zginęły 2 osoby i mniej znany atak na japoński tankowiec MV M STAR potwierdziły bezsprzeczną skuteczność tej broni do ataków statków.
Zdj. Drony pływające – “łodzie -wybuchowe” posiadane przez marynarkę wojenną Huti, źródło: https://www.oryxspioenkop.com/2023/01/a-maritime-menace-houthi-navy.html
Zobrazowanie incydentów z udziałem Huti wymierzonych w żeglugę miedzynarodową od listopada 2023 do stycznia 2024 roku autorstwa Damiena Symona OSINT
Sebastian Kalitowski