W dniu 19 listopada 2023 roku doszło do uprowadzenia samochodowca MV GALAXY LEADER na Morzu Czerwonym. Jednostka płynęła bez ładunku z Korfez w Turcji do Pipavar w Indiach. Statek zarejestrowany pod banderą Bahamów jest własnością Ray Car Carriers z Wyspy Man, kontrolowanej przez izraelskiego potentata Abrahama Rami Ungara i obsługiwany przez japońskiego Nippona Yusena Kaishę (NYK). Załoga statku składa się z 17 lub 25 osób (jak różnie podają media), w skład której wchodzą obywatele Bułgarii, Ukrainy, Filipin, Rumunii oraz Meksyku. Forma uprowadzenia statku, która wejdzie zapewne do historii bezpieczeństwa morskiego w zakresie uprowadzeń statków i ich załóg wskazuje, że tym razem nie mamy do czynienia z piratami, lecz z wyspecjalizowaną formacją zbrojną, która nie tylko posiada śmigłowce, ale także jest dobrze wyszkolona. Widać to w czasie desantu z użyciem śmigłowca Mi 18 oraz obranej taktyki abordażu. Nie było wątpliwości, że tym razem nie tylko z punktu widzenia prawnego, ale także taktycznego aktorami tego wydarzenia nie byli piraci mimo rejonu zdarzenia, który może pozostawać w ich aktywności. Przyglądając się uprowadzeniu MV GALAXY LEADER i próbując je zakwalifikować warto wrócić do kluczowych definicji piractwa i terroryzmu oraz terroryzmu morskiego.
Zgodnie z Międzynarodowym Prawem Morskim (United Nations Convention on the Law of the Sea- UNCLOS 1958) każdy z następujących czynów stanowi piractwo:
- wszelki bezprawny akt gwałtu, zatrzymania lub grabieży popełniony dla celów osobistych przez załogę lub pasażerów prywatnego statku lub samolotu i wymierzony:
na morzu pełnym przeciwko innemu statkowi morskiemu lub powietrznemu albo przeciwko osobom lub mieniu na pokładzie takiego statku morskiego lub powietrznego; przeciwko statkowi morskiemu lub powietrznemu, osobom lub mieniu w miejscu niepodlegającym jurysdykcji żadnego państwa;
- wszelki akt dobrowolnego udziału w korzystaniu ze statku morskiego lub powietrznego, jeżeli jego sprawca wiedział o okolicznościach nadających takiemu statkowi charakter pirackiego statku morskiego lub powietrznego;
- wszelki akt podżegania do popełnienia czynów określonych w punktach (a) i (b) lub wszelki akt celowego ułatwiania popełnienia takich czynów.”
Według B. Hoffmana terroryzm to: „[…] Świadome budzenie i wykorzystywanie strachu w wyniku przemocy lub groźby przemocy w dążeniu do zmian politycznych. Wszystkie akty terrorystyczne zawierają przemoc lub groźbę jej użycia. Terroryzm jest specjalnie pomyślany tak, by wywierał dalekosiężne skutki psychologiczne, znacznie wykraczające poza bezpośrednią ofiarę(y) czy przedmiot terrorystycznego ataku. Ma zasiać strach, a więc zastraszyć znacznie szerszą „namierzoną widownię”, która może obejmować wrogą grupę etniczną lub religijną, cały kraj, rząd lub partię polityczną czy też opinię publiczną. Terroryzm ma tworzyć władzę tam, gdzie jej nie ma, lub konsolidować tę, która jest słaba.
Za pomocą rozgłosu zdobytego w wyniku przemocy terroryści pragną zdobyć wpływy
i władzę, których nie mają, by przeprowadzić zmiany polityczne na szczeblu lokalnym
lub międzynarodowym”.
„Terroryzm morski to użycie lub groźba użycia przemocy wobec jednostki pływającej (cywilnej bądź militarnej), pasażerów, załogi lub ładunku na niej znajdujących się, infrastruktury portowej lub platformy z pobudek politycznych.
Definicja może być rozszerzona o wykorzystanie morskiego systemu transportowego w celu przemytu terrorystów lub materiałów przez nich używanych do kraju ataku”. Tak zdefiniował terroryzm morski Akiva J.Lorenz w książce „Al. Kaida – zagrożenie morskie”
Do uprowadzenia statku MV GALAXY LEADER przyznała się grupa Huti , znana również, jako Ansar Allah, która w 2014 roku obaliła tymczasowy rząd Jemenu pod przewodnictwem Abeda Rabbo Mansoura Hadiego w wyniku zamachu stanu. Houti prowadzą krwawą wojnę domową z obaloną administracją, która jest wspierana przez Arabię Saudyjską i kontrolują obecnie większość północnego Jemenu. Krótko po zdarzeniu medialnie udostępniono nagranie z uprowadzenia statku, które potwierdziło, że nie jest to atak piracki. Intencją umieszczenia wideo było zapewne także pokazanie, jakim potencjałem oraz taktyką Huti dysponują, a także przekazanie przesłania, że właśnie ta nowa metoda działań, jaką jest uprowadzanie statków i załóg wchodzi do kanonu działań Jemeńczyków. Co więcej, niepokojące jest to, jak daleko na północ od Jemenu doszło do tego zdarzenia ok. 300 km na północny wschód od Jemenu.
https://www.youtube.com/watch?v=vbB2tQLdJiE
Cel ataku na statek izraelskiego potentata Abrahama Rami Ungara przeprowadzony przez bojowników Huthi wspieranych przez Iran i często działających w jego interesie, który wskazywał na działania skierowane przeciwko Izraelowi został szybko potwierdzony przez rzecznika jemeńskich sił zbrojnych Houti -Yahya Sare’e. Zadeklarował on, że jemeńskie siły zbrojne postąpią z załogą uprowadzonego statku zgodnie z „zasadami i wartościami religii islamskiej”. Dalej w swoim oświadczeniu deklarował, że „wszystkie statki należące do Izraela lub współpracujące z nim” staną się „uprawnionym celem ” jemeńskich sił zbrojnych do czasu „ustalenia agresji na Gazę”. Jednoznacznie cel działania Huti wymierzony w Izrael potwierdziły również te słowa w oświadczeniu: „Wzywamy wszystkie kraje, których obywatele pracują na Morzu Czerwonym, aby trzymały się z daleka od jakiejkolwiek pracy lub działalności związanej ze statkami izraelskimi lub należącymi do Izraela”.
Powyższe uprowadzenie statku i załogi jest niecodzienne nie tylko ze względu na to, że nosi znamiona aktu terroryzmu morskiego dokonanego przez podmiot państwowy i różni się od innych znanych uprowadzeń statków przez piratów. Kolejnym osobliwym zdarzeniem, był fakt, że załoga MV GALAXY LEADER została „hucznie powitana” w porcie Hodeidah w Jemenie gdzie jest przetrzymywana po zajęciu statku przez Houthi. W materiale opublikowanym na X, dawniej Twitterze, widać dowódcę jemeńskiej marynarki wojennej, generała dywizji Muhammada Fadla Abdulnabi, który przemawia do zgromadzonych marynarzy na mostku, których twarze są zamazane. Generał za pośrednictwem tłumacza mówi do marynarzy:
„Witamy w Jemenie. Jesteście tutaj naszymi gośćmi. Uważamy całą załogę za Jemeńczyków. Cokolwiek chcecie, my to Wam przyniesiemy. Możecie uważać Jemen za swój własny kraj”. Abdulnadi deklarował w czasie nagrania, że marynarze będą traktowani zgodnie z „wartościami prawdziwej religii islamskiej, które nawołują do dobrego traktowania zatrzymanych, niezależnie od ich narodowości i religii”. Oczywiście nie należy wykluczać, iż robione to było jedynie w celach propagandowych, a załoga wcale nie musi być dobrze traktowana przez porywaczy.
Generał Muhammad Fadla Abdulnabi na nagraniu również ostrzegł, że nadal będą prowadzone operacje morskie wymierzone w statki pływające pod banderą Izraela, izraelskie firmy lub statki będące własnością Izraela i nalegał, aby wszystkie statki przepływające przez Morze Czerwone nie przepływały w pobliżu statków izraelskich ani nie wyłączały urządzeń identyfikacyjnych.
https://www.youtube.com/watch?v=NHC9Zx5D0Pg
Ta ostatnia wypowiedź odnośnie statków „dark vessel” i wyłączania nadajników AIS może mieć głębsze znaczenie właśnie ze względu na to, że MV GALAXY LEADER został zaatakowany po tym, gdy przepływał z wyłączonym nadajnikiem systemu AIS obok statku MV BESHAD. Według Dryad Global MV BESHAD jest irańskim „statkiem szpiegowskim”, który jest zarejestrowany, jako statek towarowy, ale gromadzi dane wywiadowcze dla Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej w Iranie. Statek ma operować w pobliżu strategicznie ważnej cieśniny Bab el-Mandeb kontrolującej dostęp do Morza Czerwonego i Kanału Sueskiego. Wyłączanie nadajników systemu AIS jest jedną z form obniżania podatności statków na ataki dronami wybuchowymi stosowanymi przez Iran i Houthi w rejonie Płw. Arabskiego. Jednak skuteczność tych działań jest dyskusyjna, o czym może świadczyć drugie bardzo istotne zdarzenie z zakresu bezpieczeństwa morskiego na Płw. Arabskim kolejny atak Iranu lub Huthi na kontenerowiec MV CMA CGM należący do firmy Eastern Pacific Shipping pływający pod banderą maltańską. W dniu 24 listopada 2023 roku statek ten, który również ma być powiązany z miliarderem izraelskim Idanem Oferem został zaatakowany dronem Szahid 136 takim samym, jakiego użyto do ataku na tankowiec MV MERCER STREET w 2021 roku i który jest najczęściej wykorzystywany do ataków na statki. Dron eksplodował, powodując uszkodzenia statku, ale nie raniąc nikogo z załogi. Według danych MarineTraffic.com statek, gdy trzy dni przed atakiem opuszczał port Jebel Ali w Dubaju wyłączył nadajnik systemu AIS stając się „dark vessel”, co jednak jak w żaden sposób nie uchroniło go od ataku. W lipcu 2021 roku trzykrotnie zaatakowany został przez drony inny należący do izraelskiego biznesmena Eyala Ofera tankowiec MT MERCER STREET, który wypłynął z Dar es Salaam w Tanzanii 21 lipca i zmierzał do Fujairah w Zjednoczonych Emiratach Arabskich w okolicach Omanu. Pierwszy atak (nieskuteczny dron wpadł do morza i został zauważony tylko przez filipińskiego marynarza pracującego na pokładzie), który nie został zidentyfikowany przez załogę miał miejsce 29 lipca 2022 roku o godzinie 07 00 LT i nastąpił 86 mil morskich na południowy wschód od portu Al Duqm w Omanie. Potem o godzinie 11 00 LT doszło do kolejnego nieskutecznego ataku gdyż dron po raz drugi wpadł do morza. Kolejny skuteczny atak drona Szahid 136 miał miejsce o godz. 20 29 LT uderzając w nadbudówkę statku dokonał zniszczeń i w jego konsekwencji zginęły 2 osoby. Rozmowy z uczestnikiem ataku na MT MERCER STREET oraz analiza wydarzenia potwierdziły, iż nadajnik systemu AIS po pierwszym i drugim ataku był cały czas włączony. Tankowiec wciąż był widoczny dla dronów poprzez przekazywanie informacji o pozycji statku przez „statki-szpiegowskie”.
https://www.vesselfinder.com/pl/vessels/details/9354923
Uprowadzenie MV GALAXY LEADER spotkało się z dużym odzewem na świecie, jako rażące naruszenie swobody przepływu światowej floty i poważne zagrożenie dla handlu międzynarodowego. Kanały dyplomatyczne starają się doprowadzić do uwolnienia załogi. Rzecznik japońskiego rządu powiedział, że kraj apeluje do Houthi, prosząc jednocześnie o pomoc władze Arabii Saudyjskiej, Omanu i Iranu w celu podjęcia działań na rzecz szybkiego uwolnienia statku i jego załogi. Stany Zjednoczone i Wielka Brytania również potępiły porwanie, wzywając Houthi do natychmiastowego uwolnienia statku. Pomimo tego, że na statku nie było członków załogi narodowości izraelskiej wydaje się, że załoga może być jeszcze długo przetrzymywana, aby wywierać wpływ na Izrael, by zaprzestał wojny w Gazie. Oczywiście fakt przetrzymywania statku i załogi nie będzie miał żadnego większego znaczenia dla działań Izraela w strefie Gazy) . Co całkowicie wpisuje się w deklaracje przywódców Houthi, którzy powiedzieli, że uwolnienie statku i jego załogi zostanie omówione, kiedy „Ameryka i Izrael przestaną zabijać Palestyńczyków w Gazie i będą dostarczać wodę, lekarstwa i żywność”. Dzisiaj MV GALAXY LEADER i jego załoga stały się atrakcjami turystycznymi w Jemenie i głównym programem transmisji na żywo umieszczanych w mediach społecznościowych.
https://www.youtube.com/watch?v=TuXwpgxua5k
Działania rebeliantów Huti na morzu i jego zagrożenie dla żeglugi na Płw. Arabskim są powszechnie znane, choć pierwszy raz w ich modus operandi zagościło uprowadzenie statku z załogą. Dotychczas do ataków na statku używali ostrzału rakietami, dronów powietrznych i morskich oraz stawiali miny w rejonie zachodniego wybrzeża Jemenu, które jest częściowo kontrolowane przez Huti, a także Morza Czerwonego, Zat. Adeńskiej i SLOC – Cieśninę Bab El Mandeb,
w wyniku ataków z wykorzystaniem rakiet i dronów Houthi uszkodzili:
- statki: saudyjskie tankowce: VLCC ABQAIQ i VLCC ARSAN, turecki masowiec MV INCE INCEBOLU, powiązane z izraelskimi właścicielami: MV HELIOS RAY, MV CSAV TYNDALL, MV HYPERION RAY, MV LORI, MV MERCER STREET w wyniku tego ataku zginął kapitan, który dostał zawału serca oraz dowódca uzbrojonego zespołu bezpieczeństwa, w którego kabinie wybuchł dron przenoszący ładunek RDX, MV PACIFIC ZIRCON
- okręty: okręty koalicji (emiracki HSV-2 Swift, Fregatę saudyjską Al-Madinah w wyniku ataku zginęło dwóch członków załogi i trzech zostało rannych, amerykańskie okręty: USS Mason (DDG-87) i USS Nitze (DDG-94). W dniu 25 listopada 2023 roku doszło do kolejnego ataku na statek w tamtym. MV CENTRAL PARK chemikaliowiec pływający pod banderą Liberii i zarządzany przez firmę Zodiac Maritime Ltd należącą do izraelskiego miliardera Eyala Ofera Nzostał zaatakowany przez dwie łodzie z umundurowanymi napastnikami około 54 Mm od wybrzeży Somalii. Napastnicy weszli na statek, a 22 osobowa załoga schowana w cytadeli oraz powiadomiła o ataku UKMTO w Dubaju prosząc o pomoc i wsparcie okrętów operujących w tamtym rejonie. Międzynarodową załogą składającą się z obywateli Rosji, Wietnamu, Bułgarii, Indii, Gruzji i Filipin dowodził turecki kapitan. W związku z sytuacją uprowadzenia przez Huti statku GALAXY LEADER incydent ten pierwotnie kojarzony był właśnie z ich potencjalnym atakiem na kolejny powiązany z Izraelem statek, czym przedstawiciele Huti grozili w swoich wystąpieniach medialnych. Było to bardziej prawdopodobne niż atak piracki ze względu na to, że od dłuższego czasu w tamtym rejonie nie dochodziło do uprowadzenia ataku przez piratów somalijskich. Po wezwaniu z UKMTO w rejon przebywania uprowadzonego okręty Połączonej Grupy Zadaniowej 151 Sił Morskich ds. przeciwdziałania piractwu (Combined Task Force 151) z amerykańskim okrętem USS MASON na czele. Kiedy okręty pojawiły się w rejonie MV CENTRAL PARK pięciu napastników, którzy byli na burcie statku usiłowało zbiec swoją łodziom. Zostali oni zatrzymani przez zespół abordażowy VBSS z USS MASON. Jak się okazało napastnikami byli Somalijczycy, co wskazuje, że incydent ten był aktem piractwa, a nie działaniami Huti. Zdarzenie to jest o tyle ciekawe, że poza ostatnim wydarzeniem związanym z uprowadzeniem statku rybackiego pływającego pod irańską banderą FV Almeraj 1 przez uzbrojoną bojówkę klanu somalijskiego u wybrzeży Eyl od 2017 roku w Rejonie Rogu Afryki nie uprowadzono żadnego statku
Natomiast w czasie działań okrętów z rejonu Jemenu kontrolowanego przez Huti w ich kierunku wyleciały rakiety, które upadły w znacznych odległościach od jednostek nie stanowiąc dla nich zagrożenia.